Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά – κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας. Για να συνειδητοποιήσει κανείς το μέγεθος και τη σοβαρότητα της παθήσεως αρκεί να αναφέρουμε ορισμένους αποκαλυπτικούς αριθμούς:

• Στις ΗΠΑ σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 20.000.000 γνωστοί διαβητικοί και κάθε λεπτό ανακαλύπτεται κι ένας ακόμη. Κάθε χρόνο η συχνότητα της νόσου φαίνεται να αυξάνεται κατά 6%.
• Στη Δυτ. Γερμανία το ποσοστό των γνωστών διαβητικών ανέρχεται στο 7% – 8 % περίπου του πληθυσμού. Σ’ αυτούς πάνω από 10.000 είναι παιδιά. Οι ίδιοι σχεδόν αριθμοί υπάρχουν σε όλες τις προηγμένες χώρες του δυτικού κόσμου.
• Στην Ελλάδα το ποσοστό των γνωστών διαβητικών ανέρχεται στο 7% – 8 % του συνολικού πληθυσμού, δηλαδή έχουμε περίπου 700.000 γνωστούς διαβητικούς απ’ τους οποίους μόνο το 20% παρακολουθείται με τρόπο ικανοποιητικό και υπάρχει ένα ποσοστό 5% που έχει το πρόβλημα και το αγνοεί.

Τι είναι, όμως, ο διαβήτης, πού οφείλεται, πώς απαντάται και πώς εκδηλώνεται;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού πρώτα των υδατανθράκων και έπειτα των λιπών και των λευκωμάτων, που είναι τα κύρια θρεπτικά συστατικά από τα οποία ο οργανισμός αντλεί ενέργεια για να λειτουργήσει.

Βασική αιτία της διαταραχής αυτής είναι η κακή λειτουργία του παγκρέατος, αδένα ο οποίος εκτός των άλλων παράγει και εκκρίνει την ορμόνη ινσουλίνη. Η ορμόνη αυτή, η έκκριση της οποίας ρυθμίζεται από τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, βοηθάει στην είσοδο, στη χρησιμοποίηση και στην εναποθήκευση του σακχάρου και άλλων ενεργειακών συστατικών στα κύτταρα.

Οι δύο κατηγορίες

Στα διαβητικά άτομα η υπάρχει μερική ή ολική έλλειψη ινσουλίνης. Ανάλογα με το βαθμό εκκρίσεως και παραγωγής ινσουλίνης διακρίνουμε δύο κατηγορίες διαβητικών:

• Τύπος 1: Νεανικός ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης, οφείλεται σε απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης και εμφανίζεται ξαφνικά κυρίως σε νεαρά άτομα (κάτω των 20 – 30 ετών) με σοβαρά κλινικά συμπτώματα, που μπορούν γρήγορα να οδηγήσουν σε διαβητικό κώμα.
• Τύπος 2: Μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης των ενηλίκων, που είναι ο συχνότερος τύπος, περιλαμβάνει το 80% – 90% των διαβητικών και συνήθως συνοδεύεται από παχυσαρκία. Οφείλεται σε μερική έλλειψη ινσουλίνης ή αδυναμία του οργανισμού να χρησιμοποιήσει σωστά το σάκχαρό του (ινσουλινοαντοχή) με αποτέλεσμα τη μεγάλη συγκέντρωση του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία).

Τρία κύρια συμπτώματα, η πολυουρία, η πολυδιψία και η πολυφαγία, μαζί με την απώλεια βάρους, βοηθούν στη διάγνωση της νόσου, η οποία δεν είναι τόσο εύκολη και απλή. Συχνά οι διαβητικοί παρουσιάζουν φλεγμονές, δερματικές μολύνσεις, κνησμό των γεννητικών οργάνων (στις γυναίκες κυρίως), σεξουαλική κάμψη στους άντρες.

Ο ήπιος και ασυμπτωματικός διαβήτης μπορεί να μείνει αδιάγνωστος για πολλά χρόνια και να οδηγήσει τον ασθενή στο γιατρό όταν πια φτάσει σε μία από τις σοβαρές επιπλοκές στα μάτια, στα νεφρά, στα πόδια. Γι’ αυτό τονίζουμε τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης του διαβήτη με εξέταση στα ούρα ή στο αίμα που γίνεται εύκολα και με απόλυτη ασφάλεια σήμερα.

Θεραπεία και διατροφή

Η ανακάλυψη και η διάγνωση του διαβήτη πρέπει να αντιμετωπιστούν με απόλυτη ψυχική ηρεμία και ωριμότητα από τον ασθενή. Εκείνο που έχει απόλυτη σημασία είναι η αρχική αντιμετώπιση. Σήμερα μεγάλος αριθμός διαβητικών (ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας και πνευματικής ωριμότητας) παρασύρεται λόγω άγνοιας σε βοτανοθεραπείες.

Κι όμως, η κατάσταση δεν είναι τόσο τραγική. Δεν είναι καν ανησυχητική, εάν συνειδητοποιήσει κανείς ότι για να ζήσει με τον διαβήτη εξίσου καλά όπως πριν, δεν έχει παρά να ακολουθήσει ορισμένες απλές βασικές αρχές που θα του υποδείξει ειδικός γιατρός.

Τα νεαρά κυρίως άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 1 έχουν πάντοτε ανάγκη ινσουλίνης και δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτήν. Αντίθετα, οι μεσήλικοι και τα ηλικιωμένα άτομα δεν χρειάζονται τίποτα περισσότερο από σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και ενίοτε αντιδιαβητικά χάπια από το στόμα.

Βασικές αρχές για την αντιμετώπιση και τη σωστή παρακολούθηση του διαβητικού είναι η δίαιτα, η καλή διατροφή, η σωματική άσκηση, οι δραστηριότητες και οι εξετάσεις που μπορούν εύκολα να γίνουν στο σπίτι από τους ίδιους τους διαβητικούς.

Για σωστή και πραγματικά ωφέλιμη διατροφή χωρίς μεγάλη προσπάθεια και σπατάλες μπορούμε να πούμε ότι ο διαβητικός μπορεί να τρώει απ’ όλα και από λίγο, πολλές φορές την ημέρα, χωρίς να καταναλώνει ζάχαρη και γλυκά. Η αναλογία και η περιεκτικότητα των τροφών σε υδατάνθρακες, λευκώματα και λίπη πρέπει να είναι σταθερή και ισομερώς κατανεμημένη καθ’ όλο το 24ωρο, σε 5 – 6 μικρά γεύματα αντί των 2 – 3 μεγάλων.

Έτσι αποφεύγονται οι μεγάλες διακυμάνσεις του σακχάρου και επιτυγχάνεται η καλύτερη ρύθμισή του. Οι διαβητικοί που κάνουν ινσουλίνη ουδέποτε πρέπει να παραλείπουν κάποιο από τα προκαθορισμένα γεύματά τους, ούτε να αντικαθιστούν κάποιο χαμένο γεύμα τρώγοντας περισσότερο σε κάποιο άλλο.

Η στάση ζωής

Αναφορικά με εκείνους τους διαβητικούς που θεωρούν τον εαυτό τους κατώτερο ή σε μειονεκτική θέση απέναντι στους άλλους, εξαιτίας του διαβήτη, τονίζουμε ότι η καλή ρύθμιση και η συστηματική παρακολούθηση του διαβητικού δημιουργεί τις προϋποθέσεις μιας φυσιολογικής ζωής.

Ο σακχαρώδης διαβήτης δεν είναι ντροπή. Δεν είναι καν ασθένεια με την πραγματική σημασία της λέξης. Αν ξέρετε και μάθετε να ζείτε μαζί της αρμονικά και να τη φροντίζετε όπως πρέπει, τότε να είστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να σας χαρακτηρίσει ασθενή.

Μέσα στην πληθωρικά εξελισσόμενη εποχή μας, η επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης ορισμένων χρόνιων παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, που κυριολεκτικά μαστίζουν τον πολιτισμένο κόσμο, αποτελεί ένα από τα βασικά προβλήματα της ιατρικής επιστήμης.

Κι αν η από 85ετίας ανακάλυψη της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων άλλαξε ριζικά τη ζωή και το μέλλον των διαβητικών, σήμερα η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των διαβητικών από ειδικούς γιατρούς και εξειδικευμένο παραϊατρικό προσωπικό, αποτελεί ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει η επιστήμη στον αγώνα εναντίον του σακχαρώδη διαβήτη.

Πηγές: Δρ. Χρήστος Σπ. Ζούπας, Ειδικός παθολόγος – διαβητολόγος, Δ/ντής Διαβητολογικού Κέντρου ΔΘΚΑ ΥΓΕΙΑ.